SKUTECZNOŚĆ TSR - DOWODY NAUKOWE

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR, ang. SFT) od samego początku swojego istnienia (tzn. lat 80 XX wieku) rozwijała się na podstawie dowodów z badań empirycznych, tzn. obserwacji procesu terapeutycznego i wyodrębnianiu tych elementów, które sprzyjają osobom korzystającym z terapii w osiąganiu zmian w możliwe najszybszym czasie. 

Skuteczność TSR jest badana za pomocą różnych metodologii: od obserwacji klinicznych, analiz przypadku, poprzez badania quasi-eksperymentalne aż do badań randomizowanych kontrolnych (RCT). Obecnie badania RCT są uznawane za złoty standard potwierdzania i udowadniania skuteczności różnych terapii. Z każdym rokiem pojawiają się nowe przeglądy systematyczne w tym meta-analizy, które dostarczają kolejnych dowodów na skuteczność TSR w różnych obszarach i kontekstach.   

Wyniki opublikowanych badań wykazują przede wszystkim pozytywne efekty.  Osoby korzystające z TSR doświadczają poprawy różnych aspektów swojego życia. Pozytywne wyniki ujawniane są także w badaniach nieopublikowanych (tzn. prace magisterskie lub doktorskie), co sugeruje że nie są one efektem stronniczości publikacji (czyli tendencji do publikowania tylko pozytywnych wyników). 

Wszystkie opublikowane dotychczas przeglądy systematyczne zidentyfikowały wysoki procent badań pokazujących pozytywne wyniki – od 84.6% do 100%, bez względu na stosowaną metodologię: czy to analiza przypadków (J. S. Kim, 2012) czy badania eksperymentalne (Franklin et al., 2023). 

Dotychczasowe przeglądy systematyczne wykazały ogólną skuteczność TSR – z zastosowaniem w różnych kontekstach kulturowych (Neipp & Beyebach, 2022), jak i specyficzną, w obszarach pracy z:

  • dziećmi i młodzieżą (Franklin et al., 2023),
  • osobami po doświadczeniu traumy (Eads & Lee, 2019),
  • parami (Mohammadyari & Hoseinian, 2018),
  • osobami z uzależnieniem od substancji (Franklin & Hai, 2021), 
  • osobami z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodziną (Carrick & Randle-Phillips, 2018), 

  • osobami z zaburzeniami internalizacyjnymi (Schmit et al., 2016).

Meta-analizy pokazały głównie bardzo wysoki efekt, chociaż średni (Franklin et al., 2023) lub słaby (Stams et al., 2006) efekt był także zidentyfikowany.  Wielkość efektu była zależna m.in. od specyfiki stosowania terapii. Większa skuteczność była zidentyfikowana wówczas, gdy TSR był stosowany:

  • w formie grupowej zamiast indywidualnej (Neipp & Beyebach, 2022),
  • jako główna terapia, w jej całości w porównaniu do stosowania wybranych części (Neipp & Beyebach, 2022),

  • zawierając więcej niż 4-6 głównych elementów (Franklin et al., 2023; D. Kim et al., 2017).

To, co ważne: doświadczenie terapeuty oraz czas trwania interwencji nie wpływały znacząco na wielkość efektu TSR (Stams et al., 2006), co sugeruje, że nawet początkujące osoby praktykujące mogą uzyskać dobre wyniki. 

Najczęściej TSR miał istotne statystyczne lepsze wyniki w porównaniu do braku interwencji, a podobne pozytywne wyniki jak inne alternatywne interwencje, w tym terapia poznawczo-behawioralna (CBT) lub psychodynamiczna. Zauważone podobieństwo jest zgodne z występującym w psychoterapii zjawiskiem, zwanym efektem ptaka Dodo (inspiracja z książki Alicja w krainie czarów: „wszyscy wygrali, więc wszyscy otrzymują nagrody”), wg. którego każdy nurt terapeutyczny jest skuteczny. Niemniej niektóre badania pokazały, że TSR potrzebował o połowie mniej czasu do osiągania tego samego pozytywnego efektu, jak inne podejścia terapeutyczne (Gingerich & Eisengart., 2000; Gingerich & Peterson, 2012).

Skuteczność TSR jest w dalszym ciągu badana na całym świecie. Kilka list referencyjnych jest prowadząnych online i są one ogólnodostępne aby ułatwiać zainteresowanym praktykom lub czytelnikom dostęp do publikacji. Zainteresowanym polecamy śledzenie tych list:

Literatura cytowana:

Carrick, H., & Randle-Phillips, C. (2018). Solution-focused approaches in the context of people with intellectual disabilities: A critical review. Journal of Mental Health Research in Intellectual Disabilities, 11(1), 30–53. https://doi.org/10.1080/19315864.2017.1390711

Eads, R., & Lee, M. Y. (2019). Solution focused therapy for trauma survivors: A review of the outcome literature. Journal of Solution Focused Practices, 3(1), 47–65. https://digitalscholarship.unlv.edu/journalsfp/vol3/iss1/9

Franklin, C., Ding, X., Kim, J., Zhang, A., Hai, A. H., Jones, K., Nachbaur, M., & O’Connor, A. (2023). Solution-focused brief therapy in community-based services: A meta-analysis of randomized controlled studies. Research on Social Work Practice. https://doi.org/10.1177/10497315231162611

Franklin, C., & Hai, A. H. (2021). Solution-focused brief therapy for substance use: A review of the literature. Health & Social Work, 46(2), 103–114. https://doi.org/10.1093/hsw/hlab002

Gingerich, W. J., & Eisengart., S. (2000). Solution-focused brief therapy: A review of the outcome research. Family Process, 39(4), 477–498. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2000.39408.x

Gingerich, W. J., & Peterson, L. T. (2012). Effectiveness of solution-focused brief therapy: A systematic qualitative review of controlled outcome studies. Research on Social Work Practice, 23(3), 266–283. https://doi.org/10.1177/1049731512470859

Kim, D., Lee, H.-E., & Park, E. (2017). 해결중심 집단상담의 효과 : 다층메타분석을 통한 효과크기 분석 [A multi-level meta analysis on the effect of the solution-focused group counseling]. Korean Journal of Counseling, 18(1), 157–179. https://doi.org/http://doi.org/10.15703/kjc.18.1.201702.157

Kim, J. S. (2012). A systematic review of single-case design studies on solution-focused brief therapy. In C. Franklin, T. S. Trepper, W. Gingerich, & E. E. McCollum (Eds.), Solution-focused brief therapy: A handbook of evidenced-based practice (pp. 112–120). Oxford University Press.

Mohammadyari, E., & Hoseinian, S. (2018). [A Meta-Analysis Of The Effectiveness Of Solution-Focused (Brief) Therapy On Couples Therapy (Iran, 2006-2017)]. The Women and Family Cultural Education, 13(43), 33–52.

Neipp, M. C., & Beyebach, M. (2022). The global outcomes of solution-focused brief therapy: A revision. The American Journal of Family Therapy, 1–18. https://doi.org/10.1080/01926187.2022.2069175

Schmit, E. L., Schmit, M. K., & Lenz, A. S. (2016). Meta-analysis of solution-focused brief therapy for treating symptoms of internalizing disorders. Counseling Outcome Research and Evaluation, 7(1), 21–39. https://doi.org/10.1177/2150137815623836

Stams, G. J., Dekovic, M., Buist, K., & de Vries, L. (2006). Effectiviteit van oplossingsgerichte korte therapie: Een meta-analyse. [Efficacy of solution-focused brief therapy: A meta-analysis]. Tijdschrift Voor Gedragstherapie, 39, 81–94.

Powyższe opracowanie powstało dzięki zaangażowaniu dr Andreei Żak.